Uitpuilende ogen (Proptosis of exophtalmus)
Proptosis (exophthalmus, uitpuilende ogen, of bolle ogen) is de bolling van een of beide (bilaterale) ogen. Sommige mensen hebben van nature wat uitpuilende ogen. Dit is te wijten aan verschillen in onze anatomie. Anderen kunnen deze aandoening in de loop van de tijd ontwikkelen. Als iemand plotseling proptosis ontwikkelt, en dan zeker aan één van beide ogen, kan dit een symptoom van een zeer ernstig probleem zijn. Plotselinge ontwikkeling van uitpuilende ogen moeten onmiddellijk worden beoordeeld door een oogarts.
Als de bolling mild is kan een arts metingen met een liniaal of een exophthalmometer uitvoeren. Zolang de metingen binnen een bepaalde norm vallen, zijn meer testen niet nodig. Als de metingen buiten deze norm vallen, is een vervolgonderzoek noodzakelijk. Zo kan er besloten worden om een MRI, bloedonderzoek, echografie of een biopsie te af te nemen.
Het uitpuilen van de ogen kan voor serieuze problemen zorgen bij sommige mensen. Als de intra-oculaire druk (druk achter en in het oog) toeneemt, nemen risico’s voor andere oogziekten zoals glaucoom toe.
Symptomen van uitpuilende ogen
- Zichtbare toename van het witte deel tussen de bovenkant van de iris (het gekleurde deel van het oog) en het bovenste ooglid
- Volledig sluiten van de ogen tijdens het slapen of knipperen is lastig
- Hoornvlies wordt droog
- Ongemakkelijk gevoel
- Moeite met oogbewegingen
Oorzaken van uitpuilende ogen
Voor uitpuilende ogen is er bijna altijd een onderliggende oorzaak. Als je geboren bent met prominente ogen of als het in je genen zit, is het meestal niets ernstigs. Toch is het verstandig om een arts te raadplegen en een eventuele onderliggende aandoening uit te sluiten.
‘Prominente’ ogen en ‘uitpuilende’ ogen zijn twee verschillende dingen. De beste manier om te zien of je ogen zijn gaan uitpuilen, is om recente foto’s te vergelijken met die van 10-20 jaar geleden. Er zijn vele mogelijke oorzaken van uitpuilende ogen, zoals:
- Glaucoom: een aandoening gepaard gaande met een hoge oogdruk
- Ziekte van Graves: schildklieraandoening
- Hemangioom (goedaardige woekering van bloedvaten)
- Langerhans Cel Histiocytose (LCH): zeldzame aandoening die vooral kinderen treft en een woekering van de Langerhans cellen in de weefsels veroorzaakt waardoor de functie van het aangedane orgaan in het gedrang komt.
- Hyperthyreoïdie (evt. veroorzaakt door medicijnen voor andere aandoeningen): een ‘snelle schildklier’/ teveel aan schildklierhormoon.
- Leukemie
- Orbitale Cellulitis: infectieuze oogontsteking met fors gezwollen oogleden
- Neuroblastoom: een zeldzame, kwaadaardige tumor van het zenuwstelsel
- Rhabdomyosarcoom: zeldzame, kwaadaardige tumor van de skeletspieren
Behandeling voor uitpuilende ogen
Het behandelen van uitpuilende ogen is sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Ogen puilen niet zonder een bepaalde reden uit. Afhankelijk van de onderliggende oorzaken, kunnen medicijnen helpen. In ernstige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn. Er is niets wat je zelf kunt doen om dit probleem te verhelpen. De behandeling moet worden gedaan door een arts, apotheker of verpleegkundige.