Nachtblindheid
Nachtblindheid is minder dan gemiddeld of zelfs geen zicht in de nacht of bij weinig licht. Bij voldoende licht is het zicht wel goed. In het netvlies zitten twee soorten cellen: kegeltjes en staafjes. De kegeltjes gebruik je om kleuren te onderscheiden als het licht is. In het donker gebruiken we de staafjes. Hiermee kun je geen kleuren onderscheiden, maar de staafjes vangen zoveel mogelijk licht om zoveel mogelijk te kunnen zien in het donker. Nachtblindheid ontstaat als deze lichtgevoelige staafjes niet goed werken. Nachtblindheid is geen aandoening op zich, maar een symptoom van een onderliggende aandoening. Het komt voor bij mensen van alle leeftijden, ook jonge kinderen kunnen er last van hebben.
Soms hebben je ogen meer tijd nodig om te wennen nadat je van een verlichte ruimte in een donkere ruimte komt, zoals in een bioscoop. Mensen met nachtblindheid hebben vaak problemen om ’s nachts auto te rijden, het kan zelfs gevaarlijk zijn om ’s nachts te gaan rijden.
Raadpleeg bij nachtblindheid (recent, of reeds bestaand), een oogarts voor een uitgebreide evaluatie. Nachtblindheid komt altijd bij beide ogen voor, als slechts één oog is aangedaan, duidt dat op een oogziekte.
Oorzaken nachtblindheid
Nachtblindheid kan een symptoom zijn van een aangeboren (congenitale) aandoening, maar het kan zich ook ontwikkelen.
Congenitale (aangeboren) oorzaken:
- Retinitis pigmentosa: Dit is een verzamelnaam voor een aantal erfelijke ziekten aan het netvlies, waarbij de staafjes en kegeltjes langzaam kapotgaan. Door deze achteruitgang wordt de getroffen persoon nachtblind. Getroffen personen hebben verminderd zicht bij weinig licht en/of ‘s nachts. Zij kunnen ook problemen hebben met de centrale en perifere visie. Symptomen uiten zich vaak pas in de volwassenheid.
- Usher syndroom: Dit syndroom wordt gekenmerkt door gehoorverlies en retinitis pigmentosa.
- Congenitale stationaire nachtblindheid met of zonder bijziendheid: CSNB (Retinadystrofie) is een verzamelnaam voor erfelijke afwijkingen van het netvlies. Mensen met CSNB zien al vanaf hun geboorte erg slecht in schemer en donker.
Niet- aangeboren oorzaken (Oorzaken die zich ontwikkelen):
- Staar/ Cataract: bij staar is de ooglens troebel, waardoor licht de ooglens niet meer goed kan bereiken en je waziger gaat zien. Mensen met staar hebben vaak moeite met lezen, autorijden en het onderscheiden van gezichtsuitdrukkingen (vooral ’s nachts).
- Bijziendheid (myopie): nachtblindheid kan een teken zijn van onbehandelde bijziendheid.
- Gebruik van bepaalde medicijnen: zoals geneesmiddelen die gebruikt worden bij glaucoom.
- Vitamine A-tekort: De lichtgevoelige staafjes hebben vitamine A nodig om goed te kunnen functioneren, omdat bij invallend licht de pigmentdelen gesplitst worden. Vitamine A is nodig voor het weer opbouwen van het pigment Als er te weinig vitamine A in het bloed zit, kunnen de staafjes niet goed functioneren omdat de opbouw van nieuw pigment verstoord is. Een tekort aan vitamine A wordt vaak geassocieerd met ondervoeding
- Kunstlicht: kunstlicht maakt de ogen moe en overgevoelig. Tegenwoordig is er veel kunstlicht op kantoren, scholen, beeldschermen. En juist duisternis activeert de staafjes en houdt de ogen dus actief.
Testen voor nachtblindheid
Als je moeite hebt om ‘s nachts te zien is het belangrijk om een bezoek aan een opticien te brengen.
Hij of zij zal tests uitvoeren om te bepalen of er sprake is van nachtblindheid, en zo ja wat hiervan de onderliggende oorzaak is.
Het oogonderzoek kan het volgende omvatten:
- Tests om je gezichtsscherpte, het vermogen om kleuren te zien en je pupil-lichtreflex te meten.
- Refractietest om de sterkte voor een bril of contactlenzen te meten.
- Spleetlamponderzoek om de structuren in de voorkant van het oog te onderzoeken, waaronder conjunctiva, cornea, oogleden, iris, lens en sclera.
- Netvliesonderzoek om te kijken of er eventuele schade is aan de structuren in de achterkant van het oog, het glasvocht, de retina en choroidea. De oogarts kan een electro-retinogram uitvoeren, dat de elektrische respons van de staafjes en kegeltje meet wanneer deze cellen worden blootgesteld aan licht. Deze test kan een abnormale functie van de retina (het netvlies) bepalen. Dit is het deel van het oog dat het licht detecteert.
- Gezichtsveld testen: deze testen detecteren problemen met de centrale en perifere visie, die veroorzaakt worden door oogziekten zoals glaucoom, of door omstandigheden die de hersenen beïnvloeden.
Behandeling van nachtblindheid
Nachtblindheid als gevolg van een aangeboren stoornis is permanent. Getroffen personen moeten worden gecontroleerd door een oogspecialist en zullen extra voorzorgsmaatregelen moeten nemen om mogelijke problemen bij slecht zicht in het donker, te voorkomen.
Niet- aangeboren (ontwikkelde) nachtblindheid verdwijnt meestal als de onderliggende aandoening wordt behandeld:
- Staar wordt meestal behandeld met chirurgie, waarbij er een nieuwe lens wordt aangebracht
- Bijziendheid kan worden gecorrigeerd met een bril of contactlenzen
- Wisselen van medicatie kan nachtblindheid helpen te verminderen bij mensen met een glaucoom.
- Bij een vitamine A-tekort worden voedingssupplementen en een gezonde voeding aangeraden. Vroege behandeling van vitamine A-tekort is echter van cruciaal belang! Onbehandeld, kan de aandoening leiden tot permanente blindheid.
Regelmatig oogonderzoek bij een oogspecialist is essentieel om de nachtblindheid te behandelen. Met het ouder worden gaat het zicht ’s nachts ook achteruit. Vaak is het aanmeten van een geschikte bril (een nachtbril of night vision bril) genoeg om ’s nachts veilig te kunnen rijden.
Gerelateerde oogonderzoeken
Refractie/ Oogmeting
Een goede, uitgebreide oogmeting uitgevoerd door een kundige opticien of optometrist. In deze oogmeting zal de sterkte bepaald worden, de scherpte van je zicht. Naar aanleiding van dit onderzoek kan de opticien of optometrist een ander oogonderzoek adviseren. Of doorverwijzen naar een oogarts.
Optometrisch onderzoek
In dit onderzoek word de gezondheid van binnenkant en buitenkant van het oog volledig nagekeken: de taak van de optometrist is vaststellen of een oog gezond is; ja of nee. Indien er afwijkingen gezien worden is de volgende vraag: moet er vervolgonderzoek (Glaucoomscreening, Maculadegeneratie onderzoek) gedaan worden, of verwezen worden naar een specialist (orthoptist voor scheelzien, of oogarts voor medische afwijkingen)
Fixatie disparatie onderzoek/ binoculair onderzoek
In dit onderzoek wordt de balans tussen ogen en hersenen onderzocht. Ook zal de samenwerking tussen beide ogen worden gecontroleerd. Een verstoorde oogsamenwerking kan komen door een spierverkramping in het oog. Het doel van dit onderzoek is om te kijken of je ogen goed samenwerken. Wanneer er sprake is van een verstoorde oogsamenwerking terwijl er geen scheefstand van de ogen waar te nemen is, dan wordt er een prisma meting gedaan. Voor dit onderzoek worden oogdruppels gebruikt die ervoor zorgen dat de oogspieren ontspannen. Dit geeft een betrouwbaarder meetresultaat.